Szczepienia dzieci – kalendarz i porady

Każda szczepionka zawiera antygen, który w sposób aktywny wpływa na odporność organizmu. Istotą realizacji programu szczepień według przyjętego kalendarza jest zapobieganie zarażeniom, ciężkim przebiegom oraz w skrajnych przypadkach również zgonom w wyniku choroby zakaźnej albo o podłożu bakteryjnym. Aktualny kalendarz szczepień zawiera obowiązkowe szczepienia dla dzieci oraz te zalecane. Sprawdź, jak wygląda aktualny kalendarz szczepień dzieci i młodzieży, poznaj ogólne zalecenia w tym zakresie i dowiedz się, jakie ewentualnie skutki uboczne oraz powikłania mogą wynikać z podania szczepionki.

Szczepienia dzieci – zasady ogólne

Kalendarz szczepień zakłada szczepienia już w okresie niemowlęcym. Wszystko dlatego, że naturalna odporność słabnie w ciągu pierwszych miesięcy życia, a karmienie naturalne nie daje wystarczającej ochrony.

Pierwsze szczepienie podawane jest noworodkom, następne dawkowane są wokoło drugim miesiącu życia niemowląt. O kwalifikacji do podania szczepionki zawsze decyduje lekarz, a przeciwwskazaniem do zaszczepienia jest na przykład infekcja bakteryjna czy wirusowa dziecka. Lekarz ma również obowiązek przedstawienia informacji o ewentualnych, niepożądanych odczynach poszczepiennych oraz powikłaniach, jakie mogą być reakcją organizmu na przyjęcie szczepionki.

Szczepienia dzieci – kalendarz

Szczepienia dla dzieci należy realizować zgodnie z kalendarzem szczepień, który jest każdego roku aktualizowany. Kalendarz szczepień zawiera szczepienia obowiązkowe oraz zalecane szczepienia ochronne. Większość z nich można wykonać w ramach NFZ. Warto podkreślić, że rodzice najmłodszych dzieci mają wybór w zakresie zastosowanego rodzaju szczepień. Można wykonywać je w ramach standardowego kalendarza szczepień albo jako szczepionki skojarzone, na przykład 5 w 1 albo 6 w 1. Decyzja o wyborze typu szczepienia należy do opiekunów prawnych dziecka, a przy jej podejmowaniu pod uwagę bierze się przede wszystkim liczbę zastrzyków, których w przypadku szczepień skojarzonych jest mniej.

Kalendarz szczepień obowiązkowych i tych dodatkowych na rok 2022 w wersji standardowej (bez szczepionek skojarzonych) wygląda następująco:

• 0 mies. – szczepienia przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B – WZW typu B (pierwsza dawka), szczepienia przeciwko gruźlicy,
• 2 mies. – DTP – szczepienia przeciwko błonicy, tężcowi, krztuścowi, szczepionka Hib oraz na pneumokoki (pierwsza dawka), WZW typu B (druga dawka) oraz szczepienie przeciwko rotawirusom. Nieobowiązkowym, ale zalecanym szczepieniem ochronnym jest to na meningokoki,
• 4 mies. – DTP – błonica, tężec, krztusiec, Hib, pneumokoki (druga dawka), polio (pierwsza dawka), rotawirusy. Nieobowiązkowe jest szczepienie przeciwko meningokokom,
• 5-6 mies. – DTP – błonica, tężec, krztusiec, Hib (trzecia dawka) oraz polio (druga dawka) i szczepienie przeciwko rotawirusom. Zalecanym, ale nieobowiązkowym szczepieniem jest to przeciwko meningokokom,
• 7 mies. – trzecia dawka szczepionki przeciwko WZW typu B. Program szczepień ochronnych zakłada nieobowiązkowe szczepienie przeciwko meningokokom,
• 13-15 mies. – szczepienie przeciwko odrze, śwince, różyczce (pierwsza dawka) oraz trzecia dawka szczepienia przeciwko pneumokokom. Nieobowiązkowe, ale zalecane w kalendarzu szczepień jest to przeciwko odrze wietrznej i przeciwko meningokokom,
• 16-18 mies. – DTP – błonica, tężec krztusiec, Hib (czwarta dawka), polio (trzecia dawka). Dzieci, które przyjęły pierwszą dawkę nieobowiązkowego szczepienia przeciwko ospie wietrznej, w tym okresie powinny przyjąć drugą dawkę tej szczepionki,
• 24 mies. – w tym wieku dziecka kolejne szczepienia są tylko zalecane, nie są obowiązkowe. Zalicza się do nich WZW typu A (pierwsza dawka) oraz szczepienie przeciwko meningokokom,
• 2-3 lata – to czas na drugą dawkę dobrowolnego szczepienia na WZW typu A dla dzieci, które przyjęły pierwszą dawkę,
• 6 lat – DTP – błonica, tężec, krztusiec, polio, odra, świnka, różyczka – dzieci przyjmują dawkę przypominającą,
• 10 lat – odra, różyczka, świnka (dawka przypominająca),
• 14 lat – DTP – błonica, tężec, krztusiec (druga dawka przypominająca),
• 19 lat – DTP – błonica, tężec, krztusiec (trzecia dawka przypominająca).

Obowiązkowe szczepienia dzieci – które szczepienia wykonać?

Niektóre szczepionki dla dzieci są obowiązkowe, inne dobrowolne. W kalendarzu obowiązkowych szczepień znajdują się te przeciwko: WZW typu B, gruźlicy, odrze, śwince i różyczce, błonicy, tężcowi i krztuścowi, Hib, pneumokokom, rotawirusom oraz polio.

Według głównego inspektora sanitarnego celem Programu Szczepień Ochronnych jest wyeliminowanie groźnych dla zdrowia, a nawet życia chorób. Aby nie wpływać negatywnie na odporność dzieci i młodzieży, wszystkie szczepienia należy podawać w sugerowanych dawkach i w odpowiednich odstępach czasu.

Szczepienia dzieci – w jakim wieku szczepić?

Podstawowy kalendarz szczepień dziecka jasno wskazuje, że pierwszą szczepionkę przyjmuje noworodek już w pierwszej dobie życia. Kolejny cykl powinien zostać rozpoczęty w drugim miesiącu życia, a ostatnie szczepienie obowiązkowe należy przyjąć w wieku 19 lat.

Szczepienia dzieci – skutki uboczne

Chociaż szczepienia obowiązkowe dzieci i te dobrowolne są stale monitorowane, skład szczepionek na bieżąco badany, a przed przyjęciem szczepionki lekarz przeprowadza niezbędną kwalifikację pacjenta, to w każdym przypadku mogą pojawić się negatywne skutki uboczne. Z reguły w miejscu wkłucia pojawia się opuchlizna i zaczerwienienie, a mały pacjent odczuwa ból. Częstym skutkiem ubocznym jest również ból mięśni, mdłości, gorączka oraz dreszcze. Ich przebieg nie trwa zazwyczaj dłużej niż kilka dni.

Szczepienia dzieci – powikłania

Chociaż szczepienia dzieci są w bezpieczne, to każdy lekarz powinien poinformować o możliwych powikłaniach, które występują rzadko, ale jednak ryzyko ich pojawienia się jest obecne. Do takich zaliczyć można zaburzenia neurologiczne, w tym zapalenie opon mózgowych oraz encefalopatię. Ciężkie, niepożądane odczyny poszczepienne (NOP), to również zapalenie mięśnia sercowego, zapalenie osierdzia czy wstrząs anafilaktyczny.