Lakowanie zębów u dzieci i dorosłych – co to jest?
Próchnica jest jedną z chorób cywilizacyjnych. Zaniedbany problem w dzieciństwie niszczy zęby stałe i powoduje dalszą kaskadę konsekwencji. Problem w Polsce jest szczególnie widoczny: z badań przeprowadzonych w 2015 roku wynika, że z próchnicą zmaga się ponad 50% dzieci w wieku do 3 lat. W grupie 5-latków bez próchnicy jest już tylko niecałe 20% maluchów. Lakowanie zębów to pomoc w tym problemie.
Lakowanie to szybki i prosty, a co najważniejsze bezbolesny sposób profilaktyki próchnicy. Polega na wypełnianiu bruzd i zagłębień w zębach, dzięki czemu codzienna higiena i toaleta jamy ustnej staje się łatwiejsza, a bakterie nie osadzają się na zębach. Dodatkowo w Polsce procedura często jest refundowana przez NFZ. Zabieg wykonuje dentysta, higienistka lub asystentka stomatologiczna.
Lakowanie zębów – definicja
Lakowanie zębów to zabieg, który skupia się na uszczelnianiu naturalnie występujących w zębach zagłębień i bruzd płynnym wypełniaczem. Dzięki temu powierzchnia zębów staje się gładka, a dziecku łatwiej dokładnie umyć jamę ustną i oczyścić ją z resztek jedzenia. Nieumyte zagłębienia z fragmentami pokarmu stają się idealną pożywką dla bakterii i w ten sposób szybko rozwija się próchnica. Dzięki lakowaniu ryzyko pojawienia się tej choroby jest zredukowane o 90%. Co więcej, procedura trwa tylko kilka minut. Lakowaniu podlegają zarówno zęby mleczne, jak i stałe. Najważniejsze, żeby były one zdrowe – chorych nie możemy poddać procedurze.
Lakowania nie należy mylić z lakierowaniem, czyli fluoryzacją. Ta procedura ma na celu „pomalowanie” zębów fluorem celem wzmocnienia szkliwa.
Poniżej przedstawiamy, jak wygląda lakowanie zębów krok po kroku:
- Oczyszczenie zębów w formie piaskowania (często lekarze używają past o owocowych smakach, dzięki czemu dzieci są zachęcone do dalszej procedury).
- Osuszenie z wody ze śliny.
- Pokrycie zębów lakierem ze strzykawki (bez igły).
- Utwardzenie za pomocą niebieskiego światła przez 20 sekund (polimeryzacja).
I już – gotowe! Zęby są zabezpieczone przed próchnicą na kilka lat. Czasem lak może się ścierać, dlatego pamiętajmy o regularnych kontrolach.
Najbardziej narażone na rozwój próchnicy u dzieci są pierwsze stałe zęby trzonowe („szóstki”) oraz mleczne trzonowce – zęby te powinny być zalakowane w pierwszej kolejności.
Lakowanie zębów stałych
Lakowanie zębów stałych rozpoczynamy od momentu wyrżnięcia się pierwszego trzonowca, czyli szóstki. Ma to miejsce w 5-8. roku życia dziecka. Procedurę ponawiamy w miarę wyrastania kolejnych zębów bocznych. Lakujemy wyłącznie zęby zdrowe, dlatego najlepiej odbyć wizytę tuż po wyrośnięciu zęba, ponieważ dzięki temu gwarantujemy naszemu dziecku możliwość jak najdłuższego korzystania ze zdrowych i silnych zębów.
Pamiętajmy, że lakowanie zębów u dorosłych jest także zalecane, jednak bywa przeprowadzane rzadziej ze względu na koszty (brak refundacji NFZ) oraz fakt, że wiele zębów jest już zajętych procesem próchniczym.
Lakowanie zębów mlecznych
Mimo że mleczaki to tylko chwilowe uzębienie, warto dbać o ich kondycję, ponieważ zaniedbane i z próchnicą mogą zakazić niewyrżnięte jeszcze zęby stałe. Pierwsza wizyta w gabinecie stomatologicznym powinna nastąpić u niemowlaka z pierwszymi zębami – najlepiej koło 11-12. miesiąca życia, natomiast lakowanie rozpoczyna się zazwyczaj między 2. a 3. rokiem życia.
Warto sumiennie odbywać wizyty u stomatologa, ponieważ dziecko dzięki temu nabiera pozytywnych skojarzeń i łatwiej przechodzi przez każdą następną wizytę. Lekarz dentysta może wcześniej zareagować na niepokojące zmiany w jamie ustnej. W pierwszych latach życia dziecka, kiedy zęby intensywnie rosną, wizyty kontrolne powinny mieć miejsce co 3-4 miesiące.
Nie odkładajmy wizyty u dentysty, ponieważ możemy lakować wyłącznie zęby zdrowe. Warto zrobić to jak najszybciej, ponieważ niektóre dzieci bardzo szybko nabywają choroby próchniczej, a proces leczenia bywa żmudny.
Lakowanie zębów – za i przeciw
Zaletą lakowania jest redukcja o 90% ryzyka wystąpienia próchnicy. Ułatwiamy dzieciom możliwość dbania o stan jamy ustnej, ponieważ maluchom trudno dokładnie umyć wszystkie bruzdy i zagłębienia z resztek pokarmowych.
Bywa jednak, że lak ulega starciu, dlatego należy regularnie chodzić (na przykład raz w roku) na wizyty profilaktyczne, podczas których lekarz dentysta będzie mógł ocenić szczelność laku i ewentualnie uzupełnić jego braki.
Pamiętajmy, że lakowanie nie chroni całkowicie przed próchnicą. Głównymi metodami ochrony naszych zębów jest mycie i nitkowanie dwa razy dziennie. Lakowanie to jedynie dopełnienie.
Czy lakowanie zębów jest szkodliwe?
Lakowanie zębów to procedura bezpieczna i niewywołująca negatywnych konsekwencji dla organizmu. Mimo wszystko w przestrzeni publicznej powielane są mity o niszczeniu szkliwa czy toksyczności laku. Nie znajduje to jednak żadnego potwierdzenia w aktualnym stanie wiedzy medycznej.
Szkodliwa jest próchnica, ponieważ to siedlisko bakterii, które może się przenieść na drogi oddechowe lub krew pacjenta i powodować poważne, a nawet śmiertelne konsekwencje.
Czy lakowanie zębów trzeba powtarzać?
Teoretycznie lakowanie powinno dać efekty na kilka lat. Jednak zęby się ścierają, ulegają podrażnieniom mechanicznym i przez to trwałość laku może się zmniejszyć. Dlatego co roku należy odwiedzać dentystę, dzięki czemu będzie on miał możliwość zweryfikowania trwałości zabiegu i uzupełnienia ubytków.