Powiększenie migdałków u dziecka – przyczyny, objawy i sposoby leczenia

Migdałki podniebienne i gardłowe są elementami wchodzącymi w skład tkanki limfatycznej, będącej częścią układu odpornościowego. Ich rolą fizjologiczną jest obrona przeciwko antygenom wziewnym (np. alergenom, mikroorganizmom). Struktury te odgrywają ważną rolę w odpowiedzi odpornościowej zarówno wrodzonej jak i nabytej¹, chroniąc dziecko przed atakiem patogenów i uczestnicząc w rozwoju pamięci immunologicznej.

Dlaczego dziecko ma powiększone migdałki?

U dzieci w wieku przedszkolnym i na początku szkoły powiększane migdałki w większości przypadków nie wskazują na problemy zdrowotne. W pierwszych latach życia struktury te uczestniczą w obronie organizmu przed patogenami będąc m.in. miejscem produkcji przeciwciał. Przez to ich rozmiary są większe w wieku dziecięcym, a u osób dorosłych, mających rozwinięty układ odpornościowy, zazwyczaj całkowicie zanikają². Problem z migdałkami u dziecka pojawia się dopiero w wyniku nawracających infekcji wirusowych czy bakteryjnych, powodujących trwałe powiększenie tych struktur. W takim wypadku stają się one rezerwuarem bakterii, mogą utrudniać oddychanie, przełykanie i przyczyniać się do nawracających problemów z górnymi drogami oddechowymi.

Symptomy wskazujące na przerost migdałków

Przerost migdałków nie zawsze musi być źródłem problemów zdrowotnych – wszystko zależy od rozmiaru tych struktur. Zbyt duże migdałki mogą utrudniać oddychanie przez nos, wywoływać przewlekłe stany zapalne zatok przynosowych i choroby górnych dróg oddechowych. Niekiedy są także przyczyną mówienia „przez nos” czy chrapania. Przerost migdałków u dziecka może leżeć u podłoża wad zgryzu i powodować wydłużenie twarzy (tzw. kształt adenoidalny). Problemom z migdałkami towarzyszą niekiedy nieprzyjemny oddech i uciążliwy kaszel ³.

Komplikacje związane z przerostem migdałków

Trwałe powiększenie tych struktur może prowadzić do wystąpienia poważnych problemów zdrowotnych u najmłodszych. Wśród nich znajduje się chroniczne zapalenie ucha, a nawet częściowa utrata słuchu, przewlekłe zapalenie zatok, utrata lub zbyt małe przybieranie na wadze. W niektórych przypadkach przerośnięte migdałki są przyczyną występowania bezdechu sennego, który jest źródłem niedotlenienia organizmu w trakcie snu. Przypadłość ta powoduje przewlekłe zmęczenie, trudności z koncentracją, a niekiedy zaburzenia zachowania jak nadpobudliwość ruchowa czy agresja u dziecka ⁴.  

Sposoby leczenia migdałków

Przerost migdałków jest częstą przypadłością towarzyszącą wiekowi dziecięcemu i w wielu przypadkach samoistnie ustępuje. Jeżeli jednak rozmiar tych struktur utrudnia oddychanie i jest przyczyną występowania innych komplikacji konieczne jest podjęcie leczenia. Zanim lekarz laryngolog podejmie decyzję o usunięciu przerośniętych struktur zazwyczaj decyduje o leczeniu zachowawczym z wykorzystaniem glikokortykosteroidów donosowych czy immunostymulantów. Jeżeli jednak takie leczenie nie przynosi oczekiwanych rezultatów lekarz zaleca zwykle usunięcie migdałków⁵. W wielu przypadkach jest to jedyny sposób na pozbycie się problemów z oddychaniem, nawracającymi infekcjami górnych dróg oddechowych czy wyleczenie bezdechu sennego.

Jeżeli obserwujesz u dziecka symptomy mogące wskazywać na przerost migdałków niezwłocznie skonsultuj to z lekarzem laryngologiem. Przypadłość ta znacząco wpływa na obniżenie komfortu życia dziecka i ma negatywny wpływ na jego rozwój, dlatego niezwykle ważne jest szybkie podjęcie leczenia.

1. Stelter, K. Tonsillitis and sore throat in children. GMS Curr. Top. Otorhinolaryngol. Head Neck Surg. 13, Doc07 (2014).
2. Marseglia, G. i in. Adenoids during Childhood: The Facts. Int. J. Immunopathol. Pharmacol. 24, 1–5 (2011).
3. Tonsillitis: Overview. (2016).
4. Katz, E. S. & D’Ambrosio, C. M. Pathophysiology of pediatric obstructive sleep apnea. Proc. Am. Thorac. Soc. 5, 253–62 (2008).
5. Bird, J. H., Biggs, T. C. & King, E. V. Controversies in the management of acute tonsillitis: an evidence-based review. Clin. Otolaryngol. 39, 368–374 (2014).