Cytologia w ciąży – kiedy wykonywać i jak się przygotować?
Ciąża wymaga od kobiety dużego przygotowania jeszcze zanim dojdzie do zapłodnienia oraz na samym początku ciąży. Jednym z niezbędnych badań wykonywanych w trakcie pierwszej wizyty u ginekologa jest cytologia. Jest to badanie całkowicie bezpieczne i bezbolesne. Umożliwia ocenę komórek z kanału i tarczy szyjki macicy, dzięki czemu możliwe jest szybkie wykrycie raka szyjki macicy na etapie, na którym jest on całkowicie wyleczalny.
Cytologia w ciąży – co to jest?
Badanie cytologiczne w ciąży przeprowadzane jest zazwyczaj na pierwszej wizycie u ginekologa, która powinna się odbyć w 10. tygodniu ciąży, czyli 6 tygodni od czasu niewystąpienia miesiączki. Badanie polega na pobraniu komórek z tarczy i szyjki macicy za pomocą specjalnej szczoteczki.
Kobieta siedzi na fotelu w pozycji ginekologicznej (z nogami ku górze), a lekarz po umieszczeniu wziernika w pochwie za pomocą małej szczoteczki wykonuje kilka obrotów w obrębie tarczy szyjki macicy.
Następnie ze szczoteczki wykonuje się wymaz na szkiełku (w przypadku konwencjonalnej cytologii) lub umieszcza się ją w specjalnym opakowaniu z płynnym podłożem (cytologia płynna). Ta druga metoda jest bardziej zalecana, jako nowocześniejsza i dokładniejsza. W następnej kolejności preparaty wędrują do patomorfologa, który ogląda nasze komórki pod mikroskopem i ocenia ich prawidłowość.
Cytologia w ciąży – diagnostyka
Potęga cytologii polega na tym, że jest to badanie proste, dosyć tanie (cytologia klasyczna – 20 zł, płynna – 60 zł), a umożliwia wykrycie każdego stadium raka szyjki macicy. Ten nowotwór nazywany jest cichym zabójcą kobiet, ponieważ przez bardzo długi czas nie daje żadnych objawów.
Dzięki cytologii i wczesnemu wykryciu rozwijającego się raka lekarz może usunąć zmiany (np. laserowo w warunkach ambulatoryjnych), co oznacza całkowite wyleczenie. Jednak sytuacja nie jest tak prosta w bardziej zaawansowanych przypadkach – wtedy konieczne są okaleczające operacje lub radioterapia i chemioterapia.
Rak szyjki macicy powodowany jest infekcją HPV – wirusa brodawczaka ludzkiego, którym zarażamy się podczas kontaktów seksualnych od zainfekowanych osób. Infekcja nie daje żadnych objawów, dopiero na późnym etapie mogą pojawić się nieprawidłowe plamienia, osłabienie i zmęczenie – czyli nic charakterystycznego, objawy które odczuwa większość kobiet w swoim życiu. Tylko badanie cytologiczne umożliwia wykrycie problemu na wczesnym i wyleczalnym etapie, dlatego tak ważne jest jego regularne wykonywanie.
Cytologia w ciąży – kiedy się badać?
Ciąża mimo wielu swoich korzyści dla całego ciała nie jest okresem ochronnym pod względem problemów onkologicznych. Nawet 1 na 1000 ciężarnych ma stawianą diagnozę związaną z chorobą nowotworową. Dlatego cytologia na początku ciąży jest niezwykle istotna – daje poczucie bezpieczeństwa, że szyjka macicy jest zdrowa.
Badanie najlepiej zrobić w 10. tygodniu ciąży, czyli na pierwszej wizycie u ginekologa. Jeżeli wtedy cytologia nie zostanie wykonana, to możemy ją zrobić w dowolnym momencie ciąży – oczywiście najlepiej jak najwcześniej. Jeżeli badanie zrobiłyśmy sobie kilka miesięcy przed ciążą, nie zwalnia nas to z obowiązku wykonania kolejnej cytologii.
Cytologia w ciąży – rodzaje
Mając pobieraną cytologię, przede wszystkim zwróćmy uwagę na jeden fakt – czy lekarz pobiera nam cytologię specjalnie do tego przeznaczoną szczoteczką. Jeśli używa wacika lub patyczka (jak do ucha), to lepiej zmieńmy lekarza.
NFZ refunduje badanie cytologiczne klasyczne – komórki pobierane są szczoteczką i następnie rozmazywane na szkiełku. Jest to dosyć stary sposób, a jego czułość oscyluje w granicach 60%. Oznacza to, że spory odsetek wyników może być fałszywie ujemnych.
Lepszym sposobem wykonania cytologii jest cytologia płynna –nowocześniejsza metoda, cechująca się wyższą czułością (więcej chorych pacjentek zostanie wychwyconych w tym badaniu) i dokładnością.
Czy cytologia w ciąży jest bezpieczna?
Cytologia w ciąży jest procedurą bezpieczną, co więcej jest zalecana przez Polskie Towarzystwo Ginekologiczno-Położnicze (PTGiP). Badanie jest refundowane przez NFZ, także możemy je wykonać całkowicie bezpłatnie (jeżeli wybierzemy metodę klasyczną, za płynną musimy zapłacić indywidualnie).
Dla pacjentek, które nie są ciąży, NFZ refunduje cytologię raz na trzy lata między 25. a 59. rokiem życia.
Badania cytologiczne – jak się przygotować?
Na 48 godzin przed badaniem zaleca się wstrzemięźliwość seksualną oraz niestosowanie żadnych pessarów czy globulek dopochwowych. Nie wolno także robić żadnych irygacji pochwy. Nie musimy być na czczo, wystarczy się przygotować tak jak do zwykłej wizyty ginekologicznej, czyli zadbać o higienę intymną.