Choroby odkleszczowe – jak rozpoznać, że zostaliśmy zainfekowani?

Ocieplenie klimatu skutkujące coraz lżejszymi zimami sprzyja zwiększaniu liczebności kleszczy i zwiększaniu ich zasięgu. „Złapać” kleszcza możemy nie tylko w lesie poza miastem, ale też w naszym ogródku, parku czy skwerku. Ugryzienia kleszcza nawet nie poczujemy, ale konsekwencje z nim związane mogą być bardzo poważne. Największym niebezpieczeństwem są bakterie i wirusy znajdujące się w ślinie kleszczy.

Jak rozpoznać, że zostaliśmy zainfekowani chorobą odkleszczową? A przede wszystkim jak się chronić przed ukąszeniami?

Usunięcie kleszcza i obserwacja miejsca ukąszenia

Stało się – mamy kleszcza. W tej sytuacji musimy zachować spokój i nie próbować pozbyć się go za wszelką cenę, ale skutecznie i bezpiecznie. Kleszcza musimy usunąć sprawnie i bez dodatkowego podrażniania go. Polany spirytusem, wodą utlenioną czy posmarowany tłuszczem zacznie uwalniać do naszej krwi duże ilości śliny zawierającej patogeny. Kleszcza usuwamy jednym ruchem, przy pomocy pęsety, chwytając tuż przy główce. Staramy się nie zginać i nie przekręcać kleszcza.  Po jego wyjęciu przemywamy miejsce ugryzienia wodą z mydłem.

Następnym krokiem jest obserwacja miejsca ugryzienia i własnego organizmu. Jeżeli kleszcz był nosicielem wirusów lub bakterii istnieje ryzyko, że  je nam przekazał. Gdy zaobserwujemy, że w miejscu po ukąszeniu pojawił się rumień (tzw. rumień wędrujący) to prawdopodobnie zostaliśmy zainfekowani bakterią Borrelia burgdorferi. W takim wypadku jak najszybciej zgłaszamy się do lekarza, który zastosuje odpowiednią terapie antybiotykową.

Gorączka, dreszcze, bóle mięśni, nudności – to może być odkleszczowe zapalenie opon mózgowych

Objawy te podobne są do tych towarzyszących przeziębieniu czy grypie. Jednak, gdy obserwujemy je u siebie w kilka do kilkunastu dni po ukąszeniu przez kleszcza istnieje duże ryzyko, że zostaliśmy zainfekowani wirusem wywołującym odkleszczowe zapalenie opon mózgowych. Ogólne osłabienie, ból głowy, bóle mięśniowe czy nudności nazywane są objawami zwiastunowymi tej choroby i utrzymują się około tygodnia. Objawy zwiastunowe leczymy pod kontrolą lekarza poprzez łagodzenie objawów przyjmując np. leki przeciwgorączkowe. Następnie choroba przechodzi w fazę utajenia na kolejny tydzień. U części chorych na tym etapie dochodzi do eliminacji wirusa, ale u reszty (około połowa chorych) po fazie utajenia pojawia się faza objawowa przebiegająca pod postacią zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych. W fazie tej mamy do czynienia z wysoką gorączką, bólem głowy, sztywnością karku, nudnościami i wymiotami, a nawet utratami przytomności. Objawy te wymagają specjalistycznego leczenia i hospitalizacji.

Jak uniknąć chorób odkleszczowych?

Najskuteczniejszym sposobem, by uniknąć wszystkich chorób odkleszczowych jest odpowiednie zabezpieczanie się przed ukąszeniami. Dlatego wybierając się na spacer po zakrzewionych, zarośniętych trawami obszarach powinniśmy zadbać o długie spodnie i rękawy osłaniające naszą skórę. Dodatkowo po powrocie do domu warto wytrzepać ubranie, wziąć prysznic i dokładnie umyć całe ciało, tak aby pozbyć się ewentualnych nimf kleszczy. Kleszcze możemy też odstraszyć stosując odpowiednie repelenty np. zawierające związek  DEET.

Nawet, gdy stosujemy wszystkie środki bezpieczeństwa w celu uniknięcia kontaktu z kleszczami, nigdy nie mamy całkowitej gwarancji, że nie zostaniemy ukąszeni. W przypadku odkleszczowego zapalenia opon mózgowych możemy zabezpieczyć nasz organizm  poprzez szczepienie. Badania potwierdzają, że szczepionka ta jest skuteczna w ponad 95% przypadków, chroniąc nas przed groźnymi powikłaniami spowodowanymi infekcją wirusową. Szczepienie przeciwko odkleszczowemu zapaleniu opon mózgowych zalecane jest szczególnie osobom wybierającym się w obszary ich bytowania np. na mazury. Co więcej każdy rodzić przed wysłaniem dziecka na kolonię czy obóz harcerski powinien zadbać o jego zaszczepienie by uniknąć ewentualnych powikłań tej choroby (zaburzenia neurologiczne, zaburzenia wzroku, napady drgawkowe, a nawet utrata słuchu).

Jeżeli jesteś zainteresowany szczepieniem przeciwko odkleszczowemu zapaleniu mózgu lub po prostu chcesz dowiedzieć się więcej na ten temat zapraszamy do kontaktu z naszym Centrum Medycznym w Jabłonnie.