Hashimoto — objawy, przyczyny i badania na chorobę Hashimoto. Poradnik

Hashimoto, czyli przewlekłe, autoimmunologiczne zapalenie tarczycy, to choroba, z którą boryka się około 800 tysięcy Polaków. Dotyka ona nawet dziesięć razy częściej kobiety niż mężczyzn. Sprawdź, jakie są jej przyczyny, objawy i czy da się ją skutecznie wyleczyć? Kompendium wiedzy o chorobie Hashimoto prezentujemy poniżej.

Hashimoto — charakterystyka ogólna choroby

Hashimoto to jedno z najczęściej diagnozowanych zaburzeń w obrębie pracy gruczołu tarczycy. Niestety, jeśli choroba jest bagatelizowana, negatywnie wpływa na cały organizm. Mówi się, że zaburzenia tarczycowe skutecznie niszczą nie tylko ciało, ale również psychikę pacjenta.

Hashimoto wiąże się z niedoczynnością tarczycy, czyli niewystarczającą produkcją hormonów. Sam stan zapalny prowadzi do destrukcji gruczołu tarczycy. To atak własnych komórek odpornościowych, które zaczynają widzieć w tarczycy wroga. Co ciekawe, Hashimoto nawet przez kilka lat może rozwijać się w utajeniu, co oznacza, że pacjent nie jest świadomy występowania choroby. Nie daje ona żadnych objawów, ale funkcja tarczycy zostaje skutecznie upośledzona.

Należy wspomnieć o chorobach współistniejących, które bardzo często są typowe dla występowania Hashimoto. Czy wiesz, że nawet 30% pacjentów cierpi jednocześnie na inne choroby autoimmunologiczne, jak anemia, celiakia, bielactwo, miastenia? Co więcej, Hashimoto zwiększa ryzyko zachorowania na raka brodawkowatego lub chłoniaka złośliwego oraz cukrzycę typu I.

Hashimoto — objawy

Diagnostyka choroby Hashimoto najczęściej przebiega przypadkiem, przy okazji innych badań. To dlatego, że na początku stan zapalny tarczycy nie daje żadnych objawów. Dopiero w fazie zaawansowanej można mówić o typowych syndromach, do których zalicza się:

• zaburzenia miesiączkowania,
• przyrost masy ciała,
• przewlekłe bóle mięśni i sztywność stawów (reumatoidalne zapalenie stawów),
• niskie ciśnienie tętnicze,
• wypadanie włosów,
• rzadsze oddawanie stolca,
• problemy skórne, skóra staje się przesuszona i łuszczy się,
• zaburzenia oddychania,
• zmęczenie i senność,
• spadek koncentracji uwagi.

Objawy choroby Hashimoto nie muszą występować jednocześnie i w takim samym natężeniu, co jeszcze bardziej utrudnia jej rozpoznanie.

Hashimoto — przyczyny

Endokrynolodzy do dzisiaj nie wskazali jednej przyczyny występowania choroby Hashimoto. Uznaje się, że do zaburzeń z zakresu niedoczynności tarczycy, a później stanu zapalnego tego gruczołu może dojść w wyniku różnych czynników. Wyróżnia się:

• predyspozycje genetyczne,
• stres,
• nieprawidłowe odżywianie,
• niedobór witaminy D3.

Na rozwój choroby Hashimoto wpływ może mieć także wysokie spożycie jodu, zażywanie niektórych leków, na przykład amiodaronu, przebyte infekcje lub niektóre choroby,

Według statystyk, na Hashimoto chorują najczęściej kobiety w wieku pomiędzy 35 a 55 rokiem życia. Ten stan zapalny gruczołu tarczycy bardzo często występuje również u kobiet po 60 roku życia w wyniku menopauzy.

Tak naprawdę nie można całkowicie zapobiec występowaniu Hashimoto, chociaż oczywiście udaje się minimalizować ryzyko pojawienia się tej choroby, między innymi stosując odpowiednią (bogatą w selen) dietę, prowadząc aktywny tryb życia, rezygnując z używek czy minimalizując poziom stresu. Zaleca się również realizację podstawowych badań tarczycowych, przede wszystkim TSH, dzięki którym stan zapalny gruczołu tarczycy może zostać wykryty szybko, zanim jeszcze dojdzie do pojawienia się ciężkich następstw i ich przykrych dla zdrowia powikłań.

Hashimoto — jakie badania należy wykonać?

Ponieważ choroba Hashimoto jest powszechna, przy zastosowaniu dedykowanego panelu badań udaje się ją właściwie zdiagnozować. Podczas pierwszej wizyty, endokrynolog przede wszystkim przeprowadza z pacjentem szczegółowy wywiad i wykonuje tzw. badanie palpacyjne, które polega na zbadaniu szyi pacjenta. Kolejnym krokiem jest skierowanie na szczegółowe badania.

Podstawowym badaniem w kierunku zaburzeń pracy gruczołu tarczycy jest TSH. To badanie krwi, które określa poziom hormonu tarczycowego (tyroksyny). Dodatkowym badaniem może być FT3 i FT4 oraz te na przeciwciała przeciwtarczycowe jak anty-TPO, anty-TG i TRAb. Podstawowym badaniem jest również USG tarczycy, które pozwoli zbadać wielkość gruczołu, jego budowę, strukturę oraz rozpoznać lub wyeliminować ewentualne guzki.

Leczenie Hashimoto

Hashimoto uznawane jest za chorobę nieuleczalną i w jej przypadku stosowanie odpowiednio dobranej farmakoterapii, zalecane jest już do końca życia. Leczenie choroby Hashimoto przebiega poprzez leki doustne, które łagodzą objawy i hamują rozwój choroby. Ich zadaniem jest wyrównanie hormonów tarczycy. Warto podkreślić, że w leczeniu Hashimoto niezwykle pomocna jest również odpowiednia dieta.

Pacjent z Hashimoto powinien być pod stałą kontrolą endokrynologa.

Hashimoto u mężczyzn — czym się objawia?

Chociaż na Hashimoto znacznie częściej chorują kobiety, to stan zapalny gruczołu tarczycy może wystąpić również u mężczyzn (szacuje się, że z tą chorobą boryka się 1% dorosłych mężczyzn). Jakie objawy mogą sugerować Hashimoto w przypadku pacjentów płci męskiej? To przede wszystkim:

• wzrost masy ciała,
• powiększona tarczyca,
• szorstka i sucha skóra,
• stałe uczucie zimna,
• przewlekłe zmęczenie,
• bóle stawów,
• zaparcia,
• stany depresyjne,
• problemy z koncentracją i zapamiętywaniem,
• spadek libido, niepłodność.

Profesjonalna diagnostyka oraz leczenie Hashimoto w przypadku mężczyzn przebiega dokładnie tak samo, jak u kobiet. Należy mieć przy tym na uwadze, że na rozwój stanu zapalnego gruczołu tarczycy wpływ mogą mieć czynniki, takie jak:

• stres,
• nieodpowiednia dieta,
• brak aktywności fizycznej,
• spożywanie alkoholu,
• nałóg papierosowy,
• bezsenność.

Dieta Hashimoto — co jeść w przypadku choroby?

Dieta nie może być traktowana jako główny lek na Hashimoto, chociaż trzeba przyznać, że odpowiedni jadłospis jak nanjabrdziej wpływa na stan zdrowia pacjenta i wspiera leczenie farmakologiczne.

Kluczem do sukcesu jest stosowanie zbilansowanej diety, która zawiera wartościowe białko, tłuszcze oraz naturalne antyoksydanty. Należy unikać produktów alergicznych i tych o dużej zawartości cukru. Zalecana jest również dodatkowa suplementacja, przede wszystkim witaminy D, selenu oraz kwasów omega-3. Ponieważ spora grupa pacjentów z Hashimoto cierpi jednocześnie na problemy jelitowe, podstawą diety powinny być indywidualnie dobrane probiotyki. Właśnie dlatego endokrynolodzy bardzo często ściśle współpracują także z dietetykami.

Produkty dozwolone przy chorobie Hashimoto to między innymi:

• warzywa gotowane oraz kiszone (z wyłączeniem warzyw strączkowych oraz kapustnych),
• owoce bogate w polifenole jak borówki, maliny, awokado,
• tłuste ryby morskie jak tuńczyk, łosoś, makrela,
• chude mięso gotowane lub duszone,
• ziemniaki,
• ryż,
• jaja,
• oleje roślinne,
• orzechy,
• zioła, jak skrzyp polny, pokrzywa czy rdest ptasi.

Produkty zakazane przy chorobie Hashimoto to przede wszystkim:

• produkty wysoce przetworzone typu fast food,
• słodycze i cukier,
• gazowane napoje,
• alkohol,
• w licznych przypadkach również gluten oraz laktoza.

Ponieważ wielu pacjentów wraz z Hashimoto boryka się również z nadwagą lub otyłością, zaleca się wdrożenie indywidualnie dopasowanej diety redukcyjnej. Należy mieć jednak na uwadze, że zbyt nagły i duży spadek wartości kalorycznych w codziennym jadłospisie może jeszcze bardziej upośledzać pracę tarczycy.

Spożywanie posiłków powinno odbywać się regularnie, lepiej jeść częściej i w mniejszych ilościach. Zaleca się, aby ostatni posiłek był jedzony nie później niż 2 godziny przed snem. Ważna jest regularność w przyjmowaniu posiłków oraz zwrócenie szczególnej uwagi na ograniczenie węglowodanów. Podstawą zachowania jakości codziennego funkcjonowania jest jak najszybsza diagnostyka pod kątem Hashimoto oraz wdrożenie właściwego leczenia. Chociaż zapalenie tarczycy nie jest uleczalne, to z powodzeniem udaje się uśpić objawy choroby i zahamować jej rozwój. Wykonuj badania profilaktyczne z zakresu endokrynologii przynajmniej raz w roku.