Choroby trzustki — objawy, przyczyny i badania — poradnik

Choroby trzustki zbierają ogromne żniwo. Na szczęście nie jesteśmy wobec nich bezbronni. Posiadając odpowiednią wiedzę na temat tego organu, możemy skutecznie ochronić się przed dotykającymi go dolegliwościami. Zacznij swoją edukację od przeczytania tego artykułu i bądź bezpieczny.

Choroby trzustki — informacje ogólne

Trzustka odgrywa niezwykle ważną rolę w prawidłowym funkcjonowaniu organizmu. Pełni funkcje zewnątrz- oraz wewnątrzwydzielniczą. Funkcja zewnątrzwydzielnicza związana jest z pracą przewodu pokarmowego. Trzustka wytwarza bowiem sok trzustkowy, który neutralizuje kwaśną treść pokarmową pochodzącą z żołądka. Z kolei funkcja wewnątrzwydzielnicza polega na produkcji hormonów. Jeden z nich to insulina, której to zadaniem jest zwiększanie transportu glukozy do wnętrza komórek, co z kolei powoduje regulację poziomu glukozy we krwi.

Nietrudno się więc domyślić, że choroby trzuski mają niezwykle destrukcyjny wpływ na funkcjonowanie organizmu. Wszelkie objawy sugerujące problemy tego organu powinny stanowić wyraźny sygnał do wizyty u lekarza.

Choroby trzustki — objawy

Istnieje kilka popularnych chorób trzustki, a każda z nich może objawiać się w nieco inny sposób. Początkowe symptomy są jednak podobne we wszystkich scenariuszach i mogą wyglądać następująco:

• ból w górnym i środkowym obszarze brzucha,
• ból brzucha promieniujący w stronę pleców,
• podwyższony stan glukozy we krwi,
• nudności,
• wzdęcia,
• podwyższona temperatura ciała,
• biegunka,
• wymioty,
• brak apetytu.

Oczywiście podobne objawy może powodować także wiele innych chorób. Nie warto więc uciekać się do szybkich, samodzielnych diagnoz. Jedynie wizyta u lekarza i odpowiednie badania pozwalają ustalić, na czym naprawdę polega problem.

Objawy choroby trzustki u dorosłych

Objawy chorób trzustki u dorosłych na ogół są takie same jak u dzieci. Warto jednak pamiętać, że w wielu przypadkach rozwój dolegliwości tego typu wynika z niezdrowych przyzwyczajeń, takich jak nadużywanie alkoholu, palenie papierosów oraz niewłaściwe odżywianie. Lata zaniedbań potrafią mocno odbić się na kondycji trzustki i doprowadzić do poważnych kłopotów. Dzieci z reguły nie są narażone na czynniki tego typu, co naturalnie zmniejsza ryzyko zachorowania.

Choroby trzustki u dzieci

Niestety, czasami wśród pacjentów również zdarzają się dzieci. Przewlekłe zapalenie trzustki, rak trzustki oraz inne choroby tego organu przytrafiają się we wszystkich grupach wiekowych. Na ogół dzieci przechodzą je łagodniej niż dorośli, lecz nie stanowi to reguły. Poza tym należy pamiętać, że dzieci najczęściej mają stosunkowo niski próg bólu, dlatego dolegliwości tego typu potrafią skutecznie uprzykrzać im życie.

Choroby trzustki — przyczyny

Przewlekłe zapalenie trzustki, znane także jako PZT, w 80% przypadków jest powodowane nadużywaniem alkoholu. W grupie ryzyka znajdują się także palacze tytoniu. Ponadto choroba ta może rozwinąć się również w konsekwencji wysokokalorycznej diety, przejadania się oraz spożywania zbyt dużej ilości węglowodanów i tłuszczu. Czasami powodują ją choroby autoimmunologiczne.

Ostre zapalenie trzustki w 40-50% przypadków pojawia się w konsekwencji kamicy żółciowej. Ponadto w 30-40% przypadków za przyczynę tej choroby uznaje się nadmierne spożywanie alkoholu. Innymi powodami mogą być wady rozwojowe, nowotwory, zabiegi chirurgiczne i endoskopowe oraz wiele innych czynników. Te na szczęście należą jednak do zdecydowanej mniejszości.

Torbiele trzustki rzekome (nienowotworowe) najczęściej powstają jako powikłanie po ostrym lub przewlekłym zapaleniu trzustki oraz jako zmiany pooperacyjne. Torbiele prawdziwe (nowotworowe) są znacznie rzadsze — najczęściej powstają w konsekwencji poszerzenia lub zwężenia przewodu trzustkowego oraz chorób pasożytniczych.

Rak trzustki pozostaje długo w ukryciu, co utrudnia diagnozę. Do głównych przyczyn jego powstawania zalicza się palenie papierosów, cukrzycę, otyłość, przewlekłe zapalenie trzustki oraz inne choroby tego organu.

Choroby trzustki — badania

W celu postawienia diagnozy konieczne jest wykonanie określonych badań. Wiele na temat stanu trzustki może powiedzieć badanie ultrasonograficzne. Lekarze polecają także badania laboratoryjne kontrolujące poziomy amylazy w moczu i surowicy krwi oraz lipazy w surowicy. Pomocne okazują się także wskaźniki wątrobowe, lipidogram, morfologia krwi oraz badanie CRP.

W przypadku trzustki szczególnie ważne jest, aby nie czekać z diagnostyką do momentu pojawienia się niepokojących objawów. Niestety, często wówczas bywa za późno, aby pomóc choremu. Regularne badania profilaktyczne to jedyny w pełni skuteczny, a zarazem najlepszy sposób na zabezpieczenie się przed dolegliwościami.

Choroby trzustki — leczenie

W przypadku przewlekłego zapalenia trzustki najczęściej konieczna jest zmiana diety. Należy ograniczyć spożywanie tłuszczów, a także przyjmować witaminy A, D, E, K oraz z grupy B. Chorym podaje się także preparaty z wyciągów trzustkowych. Należy jednak pamiętać, że lekarze traktują pacjentów indywidualnie, a każde leczenie przebiega nieco inaczej.

Ostre zapalenie trzustki wymaga natychmiastowej reakcji. W pierwszej kolejności choremu podaje się leki przeciwbólowe oraz preparaty mające na celu zmniejszenie wydzielania soku trzustkowego. Po doprowadzeniu pacjenta do lepszego samopoczucia należy stworzyć strategię leczenia, która pozwoli na pełen powrót do zdrowia. Początkowo konieczne mogą okazać się głodówki, odżywianie pozajelitowe i antybiotyki, a także odsysanie treści jelitowej i dializa otrzewnowa.

Leczenie torbieli z reguły przebiega na jeden z trzech najpopularniejszych sposobów: drenaż, czyli odprowadzenie płynu z torbieli, interwencja chirurgiczna oraz leczenie farmakologiczne. Wybór metody uzależnia się od właściwości torbieli. Poza tym poszczególne sposoby leczenia czasami warto ze sobą łączyć.

Jedyną możliwością wyleczenia raka trzustki według współczesnej medycyny jest jego usunięcie. Interwencję chirurgiczną czasami uzupełnia się za pomocą chemio- i radioterapii. W przypadku, gdy na operację jest za późno, stosuje się leczenie paliatywne, które ma na celu wydłużenie życia chorego. Niestety, z trzustką graniczą liczne organy, takie jak dwunastnica, żołądek i pęcherzyk żółciowy, przez co w przypadku nowotworu realnym zagrożeniem stają się przerzuty.

Poza tym leczenie trzustki warto prowadzić we współpracy z endokrynologiem. Taki specjalista zajmuje się zaburzeniami układu dokrewnego. Leczy więc zaburzenia hormonalne związane z pracą gruczołów dokrewnych, takich jak trzustka, tarczyca oraz jajniki.

Nietypowe objawy choroby trzustki

Istnieją również mniej oczywiste objawy, które mogą zdradzać rozwijającą się chorobę trzustki. Wśród nich należy wymienić przewlekłe zmęczenie i ból głowy, a także objawy skórne, takie jak świąd skóry, żółtaczka oraz czerwone wykwity na twarzy. Jako że trzustka ma ogromny wpływ na metabolizm węglowodanów i syntezę białek, dotykające ją choroby mogą powodować także zaburzenia wagi. Szczególną uwagę powinien więc zwrócić nagły spadek masy ciała, bez względu na płeć lub wiek.