Jak przygotować się do badań

BADANIA LABORATORYJNE

Właściwe przygotowanie się pacjenta do badań analitycznych jest istotne, ponieważ pozwala uniknąć tzw. błędu przedlaboratoryjnego. Decyduje również o szansach uzyskania wiarygodnego wyniku badania i możliwości porównania wyników uzyskanych w różnym czasie.

W warunkach standardowych krew powinna być pobierana na czczo. Krew do badań laboratoryjnych powinna być pobierana w stanie spoczynku – do placówki najlepiej przyjść kilka minut przed planowaną godziną pobrania krwi.

Punkt pobrań czynny od poniedziałku do piątku w godzinach 7:00-12:00

LIPIDOGRAM (cholesterol całkowity, triglicerydy, cholesterol HDL, cholesterol LDL)

Przed badaniem pacjent powinien być na czczo przez 14 godzin. W dniu poprzedzającym badanie nie należy spożywać alkoholu ani wykonywać dużego wysiłku fizycznego, dieta powinna być lekkostrawna i niskotłuszczowa.

BADANIE OGÓLNE MOCZU

Jest podstawowym badaniem nie tylko oceniającym stan nerek i dróg moczowych, ale pozwalające również wykryć choroby ogólnoustrojowe. Do badania należy pobrać mocz rano, po przerwie nocnej (minimum 4 godz. od ostatniej mikcji).

Po umyciu i osuszeniu zewnętrznych okolic moczowo-płciowych należy pobrać mocz ze „środkowego strumienia” (pierwszą porcję oddajemy do toalety).

Badanie nie powinno być wykonywane w okresie miesiączkowania oraz pierwszych trzech dniach po zakończeniu miesiączki. Należy pamiętać, że próbka powinna być dostarczona do badania w możliwie najkrótszym czasie od chwili pobrania!

DOBOWA ZBIÓRKA MOCZU

Rozpoczynamy ją rano. Pierwszą poranną porcję moczu oddajemy do toalety, począwszy od następnej porcji mocz oddajemy do słoja o dużej objętości (ok. 2-3 litrów). Ostatnia porcja to pierwsza poranna porcja moczu z następnego dnia.

Oznaczenie dobowego wydalania wapnia, fosforu oraz magnezu wymaga zakwaszania moczu – w tym celu należy wlać 2 łyżki octu spożywczego (10%) do naczynia, w którym będzie zbierany mocz. Po zakończeniu dobowej zbiórki mocz należy wymieszać, zmierzyć jego ilość a następnie do jednorazowego pojemnika odlać niewielką ilość do badania. Pojemnik należy opisać, podając imię i nazwisko oraz całkowitą ilość moczu.

POBRANIE MOCZU NA POSIEW

Na wynik badania istotny wpływ ma higiena skóry okolic ujścia cewki moczowej, dlatego przed badaniem należy obmyć ją, jałowymi gazikami, czterokrotnie je zmieniając – w kierunku od przodu do odbytu. Pamiętaj! Użyj gazika tylko raz i wyrzuć go!

W pochwie należy umieścić tampon lub gazik. Do badania najlepszy jest mocz pobrany rano, po przerwie nocnej. W przypadku stosowania antybiotykoterapii przed rozpoczęciem leczenia lub 4-5 dni po jego zakończeniu. Mocz należy pobrać ze środkowego strumienia (pierwszą porcję oddajemy do toalety), wyłącznie do jałowego, specjalnie do tych celów przeznaczonego pojemnika jednorazowego użytku. Przygotowaną próbkę należy opisać (imię, nazwisko, data i godzina pobrania) i jak najszybciej dostarczyć do badania (maksymalnie 2 godziny od pobrania).

CYTOLOGIA

Metoda diagnostyczna stosowana przez ginekologów, służąca profilaktyce i wykrywaniu stanów przednowotworowych (przedrakowych) i raka inwazyjnego szyjki macicy.

Polega na badaniu narządów rodnych kobiety poprzez wprowadzenie wziernika do pochwy i pobraniu próbki złuszczonego nabłonka szyjki macicy. Badanie cytologiczne pozwala wykryć zmiany zachodzące w obrębie szyjki macicy nawet w bardzo wczesnej fazie. Wykonywane w trakcie standardowej wizyty u ginekologa, jest praktycznie bezbolesne i razem z przygotowaniem trwa zaledwie kilka minut.

Badanie cytologiczne powinno się wykonywać najwcześniej 2 dni po zakończeniu ostatniej miesiączki i  najpóźniej 4 dni przed rozpoczęciem kolejnego krwawienia miesięcznego, najlepiej w pierwszej połowie cyklu. Na 4 dni przed badaniem nie należy stosować leków lub preparatów dopochwowych, tamponów ani irygacji (płukania pochwy).

Przed każdą wizytą u lekarza ginekologa pacjentka powinna:

• Określić średnią długość trwania cyklu
• Przypomnieć sobie datę ostatniej miesiączki (pierwszy dzień cyklu to pierwszy dzień krwawienia miesiączkowego)
• Przygotować informacje dotyczące:
  • Ewentualnego stosowania leków oraz antykoncepcji (znajomość dokładnych nazw stosowanych przez pacjentkę preparatów jest wskazana)
  • Przebytych lub przewlekłych chorobach, ciążach i porodach

USG JAMY BRZUSZNEJ

Największą przeszkodą w prawidłowej ocenie narządów jamy brzusznej jest zaleganie treści pokarmowej i gazów w żołądku, dwunastnicy oraz jelitach. Aby wyeliminować przeszkody mogące utrudnić badanie lub zniekształcić jego wyniki musi być one bezwzględnie wykonywane na czczo!

Zalecenia dla pacjentów na dzień przed badaniem:

• Pacjent powinien być na czczo minimum 5-6 godzin.
• W celu wypełnienia pęcherza przed badaniem, należy 2 godziny wcześniej wypić 4 szklanki wody niegazowanej ( bez oddawania moczu zgłosić się na badanie )
• Przed badaniem nie należy żuć gumy ani palić papierosów.
• Pacjenci przyjmujący leki powinni je nadal przyjmować
• Dieta lekkostrawna, z wyłączeniem jarzyn, owoców i ciemnego pieczywa
• Pacjenci z tendencją do wzdęć powinni zachować lekkostrawną dietę już 2 dni przed badaniem i 3 x dziennie przyjmować po 2 kapsułki jednego z leków zmniejszających ilość gazów w jelitach (np. Espumisan lub Esputicon)

Zalecenia dla pacjentów na 6 godzin przed badaniem:

• Nie przyjmować pokarmów
• Nie przyjmować płynów gazowanych i słodzonych (można pić wodę niegazowaną)
• Nie palić tytoniu
• Nie żuć gumy

Na badanie należy (w miarę możliwości) przynieść wyniki poprzednich badań USG lub wyniki innych badań dotyczących danego schorzenia.

USG TRANSREKTALNE

W przypadku podejrzenia guza odbytu lub odbytnicy należny przed badaniem oczyścić jelita z pomocą roztworu do wlewek doodbytniczych (enema, rectanal lub podobne – dostępne w aptece bez recepty). Na 4 godziny przed badaniem należy wykonać pierwszą wlewkę, a druga na około 2 godziny przed badaniem. Badanie nie wymaga bycia na czczo, na ok 2-3 godziny przed należy wstrzymać się od jedzenia.

Pacjenci z podejrzeniem ropnia odbytu, z niewydolnością zwieracza odbytu lub przetoki odbytu nie muszą przygotowywać się do badania (tj stosować wlewek doodbytniczych). Jedynie w dniu poprzedzającym badanie przyjmowane posiłki powinny być lekkostrawne, nie powodujące wzdęć.

USG TARCZYCY

Badanie nie wymaga żadnego przygotowania. Na badanie należy (w miarę możliwości) przynieść wyniki poprzednich badań USG lub badań scyntygraficznych tarczycy.

Wskazane jest również przyniesienie wyników badań poziomu hormonów tarczycy i – jeżeli były wykonywane – wyniki TSH. Badanie jest bezbolesne i nie ma żadnych przeciwwskazań do jego wykonania.

USG UKŁADU MOCZOWEGO

Pacjent powinien stawić się na badanie z pełnym pęcherzem, co najmniej 1 godzinę po wypiciu 1-1,5 litra niegazowanych płynów.

Czas potrzebny na wytworzenie odpowiedniej ilości moczu jest równie ważny, co ilość wypitych płynów, ponieważ prawidłowo wypełniony pęcherz pozwala również ocenić prostatę. W przeciwnym wypadku gruczoł ten jest przesłonięty przez gaz znajdujący się w jelitach.

Po pierwszej części badania pacjent korzysta z toalety aby opróżnić pęcherz i wraca na badanie ewentualnego zalegania moczu.

W miarę możliwości na badanie należy przynieść wyniki poprzednich badań USG danej okolicy lub wyniki innych badań dotyczących danego schorzenia.

Badanie jest bezbolesne i nie ma żadnych przeciwwskazań do jego wykonania (nawet w okresie ciąży).

USG JAMY BRZUSZNEJ U DZIECI (wraz z USG tętnic nerkowych)

Noworodki i niemowlęta nie wymagają specjalnego przygotowania. Wskazane jest jedynie wcześniejsze nakarmienie lub napojenie dziecka.

W przypadku dzieci od 1 do 5 roku życia badanie powinno być wykonane co najmniej 2 godziny od ostatniego posiłku. Dziecko przed badaniem można napoić. Badanie dzieci starszych (powyżej 5 roku życia) powinno być wykonane nie wcześniej niż po 6 godzinach od ostatniego posiłku. Wskazane jest wypełnienie pęcherza moczowego.

USG UKŁADU MOCZOWEGO U DZIECI

Noworodki i niemowlęta wymagają napojenia (lub nakarmienia) około 30 minut przed badaniem. Dzieci od 1 do 5 roku życia na 30-60 minut przed badaniem powinny wypić 100-300 ml niegazowanego płynu.

Przed badaniem nie należy oddawać moczu. Badanie dzieci starszych (powyżej 5 roku życia) powinno być wykonane nie wcześniej niż po 6 godzinach od ostatniego posiłku. Na 1-2 godziny przed badaniem wskazane jest wypicie 2-3 szklanek niegazowanego płynu. Nie należy opróżniać pęcherza moczowego.

USG PIERSI

Metoda obrazowania z użyciem fal ultradźwiękowych. USG piersi umożliwia ocenę struktur gruczołu sutkowego i węzłów chłonnych dołów pachowych, pozwala określić charakter tkanek z jakich jest zbudowany gruczoł oraz wykryć obecność ewentualnych zmian chorobowych.

Badanie nie wymaga specjalnego przygotowania i może być wykonywane również kobietom w ciąży i karmiącym piersią.

USG piersi powinno być przeprowadzane między 1 a 10 dniem cyklu miesiączkowego.

Na badanie należy przynieść wyniki poprzednich badań USG i mammografii, jeżeli takie były wcześniej wykonywane.

USG NACZYNIOWE (METODA DOPPLERA)

Badanie nie wymaga specjalnego przygotowania. Wyjątek stanowią badania wykonywane przez powłoki brzuszne, tj.: badanie tt. nerkowych, aorty brzusznej, tt. trzewnych (pnia trzewnego i tt. krezkowych), układu wrotnego, żyły głównej dolnej, żył biodrowych – tutaj obowiązuje przygotowanie jak do badania USG jamy brzusznej.

SPIROMETRIA

Badanie polega na pomiarze maksymalnej ilości powietrza, które pacjent może nabrać i wypuścić z płuc oraz na pomiarze szybkości przepływu powietrza przez drogi oddechowe. Spirometria jest badaniem nieinwazyjnym.

Na badanie – jeśli lekarz nie zalecił inaczej – należy zgłosić się w dobrym stanie ogólnym. Na 24 godziny przed badaniem należy powstrzymać się od palenia tytoniu (jeśli zrezygnowanie z nałogu na taki okres czasu stanowi dla pacjenta zbyt dużą trudność, 2 godziny niepalenia to absolutne minimum!).

Na 30 minut przed badaniem powinno się powstrzymać od wykonywania intensywnego wysiłku fizycznego. W ciągu 2 godzin poprzedzających badanie nie zaleca się również spożywania obfitych posiłków, picia mocnej herbaty, kawy ani coca-coli.

Na badanie najlepiej założyć luźne ubranie niekrępujące ruchów klatki piersiowej, a przed samym pomiarem zdjąć krawat lub marynarkę.

Z lekarzem kierującym na badanie należy indywidualnie ustalić, które z przyjmowanych leków w dniu badania można zastosować, a które należy odstawić.

Nie zaleca się brania leków rozkurczowych lub wziewnych, np. Ventolin.

Pamiętaj!

Odpowiednie przygotowanie do badania pozwoli otrzymać w pełni wartościowy wynik!

TESTY SKÓRNE

Testy alergiczne wykonuje się w celu potwierdzenia czynnika, który wywołuje występujące u pacjenta reakcje alergiczne. Na podstawie wywiadu i badania lekarz decyduje, które testy i z jakimi alergenami wykonać dla oceny uczulenia danego pacjenta.

Na przedramię lub plecy nanosi się kropelki różnych zawiesin zawierających alergeny oraz kropelki z kontrolą dodatnią i ujemną. Następnie – przez naniesione na skórę pacjenta krople – pielęgniarka przy pomocy jednorazowych małych lancecików delikatnie nakłuwa naskórek. Na skutek nakłucia, pod naskórek przedostaje się niewielka ilość roztworu alergenu, który w przypadku uczulenia wywoła zaczerwienienie i/lub pęcherzyk – jak po ukłuciu komara i świąd.

Wynik testu odczytywany jest już po 15 minutach. Powstałe w kontakcie z alergenem pęcherzyki są mierzone, a ich średnica porównywana do pęcherzyka powstałego w reakcji na kontrolę dodatnią. Wynik testu interpretuje alergolog lub wykwalifikowana pielęgniarka. Po 30 – 60 minutach reakcja uczuleniowa ustępuje samoistnie. Przed testami skórnymi żadne badania dodatkowe nie są wymagane.

Należy pamiętać, że wynik testów jest wiarygodny, o ile przed wykonaniem ich wykonaniem pacjent przestrzega poniższych zaleceń:

• Należy poinformować personel o wszystkich przyjmowanych lekach (Ranigast, Calcium, witaminy, sterydy oraz leki przeciwdepresyjne mogą wpływać na wynik testu)
• 2 tygodnie przed badaniem nie wystawiać skóry na promienie słoneczne lub solarium
• 7 – 14 dni przed testami odstawić leki przeciwalergiczne
• 7 dni przed badaniem nie nakładać na skórę przedramion leków w postaci maści i kremów, szczególnie ze sterydami
• W dniu badania nie spożywać czekolady, pomidorów, serów pleśniowych, kapusty, szpinaku, kiełbasy, tuńczyka, ogórków kiszonych
• W dniu badania nie balsamować skóry przedramion

Przeciwwskazaniami do wykonania testów skórnych są:

• Infekcja bakteryjna lub wirusowa do 3 tygodni przed terminem badania
• Przyjmowanie antybiotyku do 3 tygodni przed terminem badania
• Epizod anafilaktyczny lub ciężki napad astmy do 6 tygodni przed terminem
• Choroby skóry: ostra pokrzywka, dermografizm, atopowe zapalenie skóry i zmiany skórne: rumień, obrzęk, bąble, zmiany plamiste, nadmierne złuszczanie naskórka
• Nasilenie objawów takich jak: kaszel, katar, duszność, łzawienie, w dniu badania
• Ciąża